Z radością informujemy, że druga edycja organizowanego przez Polskiego Towarzystwo Historii Prawa Konkursu „Monografie” na Najlepszą Monografię Prawno-Historyczną została rozstrzygnięta! Wyniki konkursu zostały oficjalnie i publicznie ogłoszone na sesji plenarnej kończącej obrady XXX Zjazdu Historyków Ustroju i Prawa oraz Doktryn Polityczno-Prawnych, który odbył się w Poznaniu w dniach 15-16.09.2025. Jesteśmy niezmiernie wdzięczni Komitetowi Organizacyjnemu Konferencji za umożliwienie przekazania nagród Laureatom w trakcie najważniejszego cyklicznego spotkania środowiska polskich historyków prawa, ustroju i doktryn polityczno-prawnych.
Decyzją Komisji Konkursowej pierwsze miejsce zostało przyznane ex aequo:
– Pani dr hab. Bożenie Czech-Jezierskiej, za monografię pt. Prawo Rzymskie w Polsce Ludowej (1944-1989). Edukacja, polityka naukowa, ideologia (Lublin, Wydawnictwo KUL, 2024)
– Panu dr. Adamowi Kozakowi, za monografię pt. Księga sądowa gnieźnieńskich wikariuszy generalnych Sędka z Czechla i Jana z Brzóstkowa (1449–1453, 1455) (Poznań, Wydawnictwo PTPN 2023)
Jednocześnie wyróżnienie przyznano monografii zbiorowej pod redakcją prof. dr hab. Dariusza Makiłły, pt. Konstytucyjna historia Polski XIX-XX w. (Warszawa, Wydawnictwo PWN, 2024). Autorami poszczególnych rozdziałów w tej pracy są: dr hab. Paweł Cichoń, dr. hab. prof. UG, Michał Gałędek, dr hab. prof. UV Agnieszka Łukaszczuk-Walter, prof. dr hab. Dariusz Makiłła, dr hab. prof. UJ Marian Małecki, dr Angelika Wojtan, dr hab. Jacek Zaleśny).
Serdecznie gratulujemy Autorom wszystkich nagrodzonych monografii!
Przesyłamy również podziękowania dla Autorów wszystkich znakomitych monografii zgłoszonych do naszego konkursu!
O nagrodzonych monografiach:
Bożena Czech-Jezierska, Prawo Rzymskie w Polsce Ludowej (1944-1989). Edukacja, polityka naukowa, ideologia, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2024
Głównym wątkiem postawionym przez autorkę w centralnej części pracy jest pytanie o miejsce i znaczenie prawa rzymskiego w okresie Polski Ludowej oraz o czynniki kształtujące tę pozycję. Celem pierwszoplanowym jest zatem analiza tych czynników oraz ustalenie zakresu ich wpływu. Podstawowe uwarunkowania zostały wskazane w podtytule: Edukacja – polityka naukowa – ideologia. Przy bliższej analizie widać jednak, że uwidaczniają się w ich obrębie drobniejsze elementy tworzące sieć zależności i składające się na wieloaspektowy obraz prawa rzymskiego w latach 1944–1989. Problemy badawcze w tak obszernie zakreślonych ramach są liczne, na wstępie więc trzeba zaznaczyć, że nie da się ich wszystkich uwzględnić w pogłębionym stopniu i rozwinąć w sposób wyczerpujący. Skoro zatem osią opracowania pozostaje miejsce prawa rzymskiego w Polsce Ludowej, to w pierwszym rzędzie jawi się „bytowa” wręcz kwestia, a mianowicie utrzymanie prawa rzymskiego jako odrębnego i ważnego przedmiotu w edukacji prawniczej
Opis ze strony wydawcy: https://wydawnictwo.kul.pl/strona-glowna/4603-prawo-rzymskie-w-polsce-ludowej-1944-1989-edukacja-polityka-naukowa-ideologia.html
Adam Kozak, Księga sądowa gnieźnieńskich wikariuszy generalnych Sędka z Czechla i Jana z Brzóstkowa (1449–1453, 1455), Poznań, Wydawnictwo PTPN 2023
Urząd wikariusza generalnego in spiritualibus był jednym z kluczowych dla zarządu diecezją w późnośredniowiecznej Polsce. Rolą wikariusza było m.in. zastępowanie biskupa ordynariusza w czynnościach administracyjnych (np. obsadzanie licznych beneficjów kościelnych), dbanie o przestrzeganie przez kler dyscypliny (pod sankcją suspensy czy usunięcia z beneficjum), czy też zwalczanie występków publicznych (zapobieganie powstawaniu zgorszenia wśród wiernych). Niniejsza praca zajmuje się bliżej sytuacją z połowy wieku XV, kiedy to urząd wikariuszy generalnych diecezji gnieźnieńskiej pełnili znany szerzej teolog i historiograf Sędek (Sędziwoj) z Czechla (w latach 1449–1453) oraz kanonik Jan z Brzóstkowa (1454–1456/7). Znakomitą sposobność ku temu daje zachowana do dziś w kilku odrębnych częściach księga wikariuszowska z zapisami z lat 1449-1453 i 1455 dokumentująca szczegółowo działalność Sędka i Jana. Praca składa się z dwóch części. Pierwszą jest studium źródłoznawcze. Przedstawiono tu m.in. złożone dzieje księgi wikariuszowskiej w jej historycznym kształcie, biogramy wikariuszy generalnych oraz charakterystykę funkcjonowania urzędu wikariusza generalnego (szczególnie w latach 1449-1453). Drugi, najobszerniejszy element publikacji stanowi edycja krytyczna 826 łacińskojęzycznych zapisek z księgi wikariuszowskiej zaopatrzonych w szerokie polskojęzyczne streszczenia. Te ostatnie umożliwiają zapoznanie się z treścią zapisek osobom nie znającym biegle łaciny, czyli szerokiemu gronu pasjonatów historii lokalnej, uczniom i studentom, a także badaczkom i badaczom innych specjalności, tj. archeolodzy czy historycy prawa. Część I księgi sądowej stanowią Akta spraw dotyczących stanu duchownego i grzechów publicznych (rozstrzygano tu delikty dyscyplinarne duchownych, świętokradztwo, naruszenia immunitetu kościelnego, czyny świeckich budzące powszechne zgorszenie), część II Akta spraw małżeńskich (tu spory odnoszące się do konkubinatu, prostytucji czy magii miłosnej), część III Akta spraw wiary (głównie procesy antyhusyckie), a część IV zajmujące i obszerne zeznania świadków (głównie w sprawach drobnych bójek i awantur z udziałem duchownych, podejrzeń od sprzyjanie husytom czy dotyczące problemów małżeńskich świeckich). Integralną część wydawnictwa stanowią umieszczone po edycji indeksy (osobowo-miejscowy, rzeczowy, wyrazów polskich; część tą uzupełnia konkordancja chronologiczna zapisek z poszczególnych części księgi).
Opis ze strony wydawcy: https://wydawnictwo.ptpn.poznan.pl/oferta-wydawnicza/nowosci/ksiega-sadowa-gnieznienskich-wikariuszy-generalnych-sedka-z-czechla-i-jana-z-brzostkowa-1449-1453-1455/
Konstytucyjna historia Polski XIX-XX w. red. D. Makiłła, Warszawa, Wydawnictwo PWN, 2024.
Unikatowe kompendium wiedzy z konstytucyjnej historii Polski XIX-XX wieku. Podręcznik ten to połączenie systematycznej i wszechstronnej analizy i oceny tekstu poszczególnych aktów konstytucyjnych z problematyką stosowania w praktyce. Autorzy przedstawiają rozbieżności między ustrojem konstytucyjnym a ustrojem rzeczywistym. Publikacja jest niezbędnym źródłem wiedzy dla studentów historii, politologii, prawa i administracji.
Opis ze strony wydawcy: https://ebookpoint.pl/ksiazki/konstytucyjna-historia-polski-xix-xx-w-dariusz-makilla,e_44gz.htm#format/e
